Voorzichtig banen Céline van Duurling en Emmy van Boxtel zich een weg door de volgebouwde kamer van Cor. De stank komt hen tegemoet. Ze zien vieze koffiekopjes staan, borden met aangekoekte etensresten, opgesta-pelde vuilnis. Door de bevuilde ruiten komt een minimaal straaltje zon-licht naar binnen. Volgens de melder is het huis van huurder Cor ernstig vervuild. De hoeveelheid vliegen bevestigt dat dit al een aanzienlijke tijd aan de gang is.
Opgeruimd staat netjes
Het CvTB heeft regelmatig te maken met woonvervuiling. Net als Cor zijn er meer mensen die tussen grote hoeveelheden afval, grof vuil of vervuilde spullen leven. Vaak is die woonvervuiling een resultaat van achter liggende problemen, psychische aandoeningen of beperkingen. Anders zijn de ex-treme verzamelaars. Hoarders worden zij genoemd. Hoarders verzamelen excessief spullen die op het oog waardeloos of van beperkte waarde zijn. Lege shampooflessen, kapotte stofzuigers, voedingsmiddelen die over datum zijn. Al zijn hun woningen bijna onleefbaar, toch ervaren hoarders het als onmogelijk afstand van hun spullen te doen. Deze verzameldwang heeft minder te maken met vervuiling, maar wordt gezien als een op zich-zelf staande aandoening. Bij hen is de vervuilde woning niet het gevolg van onderliggende problemen, maar het probleem zelf. Dit langdurige proces wordt in samenwerking met onder andere de gespecialiseerde thuisbegelei-ding van Vivent opgepakt en uitgevoerd. Bij hoarders zet een opgeruimd huis geen zoden aan de dijk. In veel situa-ties waar sprake is van woonvervuiling, biedt een officiële schoonmaakactie echter wél uitkomst. Dweilen met de kraan dicht werkt een stuk effectiever. Dat bleek ook te werken voor de situatie van Cor. De buitenwereld zag niet wat Céline en Emmy te zien kregen. De man schaamde zich en wist de schijn voor de buitenwereld goed op te houden. Pas toen de woningbouw een renovatie aankondigde, werd zijn geheim onthuld. De verbouwers konden zijn keuken niet in, zijn badkamer ook niet. Cor kon dat zelf ook al geruime tijd niet meer. Douchen deed hij op de sportclub. Tot opluchting van Cor kwam hij in aanmerking voor een schoonmaakactie.
Schoonmaakactie
De gemeenten in de regio Den Bosch stellen financiële middelen beschik-baar voor schoonmaakacties van het CvTB. Zo kan een flinke opruimsessie leiden tot het grondig aanpakken van achterliggende problemen. Schoon schip maken. Dat het voor de bewoners erg moeilijk is – traumatisch zelfs – moge duidelijk zijn. Vuile was buitenhangen doet niemand graag. Het CvTB maakt zorgvuldige afwegingen en een concreet plan van aanpak. Een actie is tenslotte een kostbare aangelegenheid. Het is daarom van belang dat er enige garantie is dat de schoonmaak een hoger doel dient. Het inzetten van langdurige zorg is daarbij eerder regel dan uitzondering. Deze zorg vindt plaats in de vorm van psychische hulp, ondersteuning bij het huishouden, maatschappelijke of financiële hulp.
Opluchting
Met Samira gaat het een stuk beter sinds de schoonmaakactie. Geruime tijd deden haar vijf katten hun behoefte dagelijks in huis. Samira ruimde dat niet op, omdat ze depressief was. Haar maandverband belandde in de hoek van de kamer. De stank leek haar niet meer te deren. Het CvTB ging met haar in gesprek. In het tempo van Samira. Uit ervaring wist het team hoe spannend het voor iemand met een vervuild huis kon zijn iemand binnen te laten en zich zo kwetsbaar op te stellen. Samira bleek veel last te ondervinden van haar verwaarloosde woning. De inschatting werd gemaakt dat zij baat zou hebben bij een opgeruimd huis. Toch vond Samira een schoonmaakactie erg ingrijpend. Na veel gesprekken en een klein beetje druk kon de schoonmaakactie worden uitgevoerd. Samira aanvaardde
het aansluitende hulptraject. De kattenbakken werden de volgende dag bezorgd.
De dag van de schoonmaak
Het CvTB werkt samen met twee schoonmaakbedrijven. In het traject dat daaraan voorafgaat, worden er zorgvuldig afspraken met de cliënt gemaakt. Er wordt in kaart gebracht wat ze willen uitsorteren en wat er weggedaan mag worden. Belangrijker nog: hoeveel tijd daarvoor nodig is, ook om emo-tionele redenen. Het CvTB speelt hier een ondersteunende rol in. Zij helpt de cliënten bij het sorteren of het starten van een vroegtijdig zorgtraject. Ook de opruimers lijken getraind in wat ze doen. Ze snappen de complexi-teit van de situatie, stellen vragen en gooien spullen niet zomaar weg. Op de dag van de schoonmaak staan de bemoeizorgers cliënten bij met raad en daad. Soms duurt de opruimactie een dag, soms twee, een enkele keer drie. Ongeacht de duur is het resultaat wat licht in de duisternis in de vorm van een opgeruimd, vooral schoon huis.
Motivatie
De schoonmaakacties lijken een schot in de roos. Er zit een goed bedacht plan achter met aanvullende zorg die onderliggende problemen helpt aan te pakken. Het web van problemen wordt vaak iets kleiner als alle echte webben weggehaald zijn. Er zijn weinig heraanmeldingen en de cliënten zijn gemotiveerder. Zo zie je maar. Een opgeruimd huis kan wel degelijk voor een opgeruimd hoofd zorgen. En vaak is dat al een mooi begin.